WERSJA 1.5 (FINAL)

Zadanie 1

1. F (np. w erytrocytach brak mitochondriów a erytrocyty są komórkami eukariotycznymi bo tracą jądro wtórnie, są również inne wyjątki) Odpowiedzi jestem pewien 100%
2. P (jak najbardziej np. bardzo dużo w m. szkieletowym intensywnie kurczącym się)
3. F ( niezależnie przede wszystkim w fazie S)

Zadanie 2
Schemat

A - 1 - III
B - 2 - I

Zadanie 3
Pierwotniaki słodkowodne żyją w środowisku hipotoniczynym ( mniej stężonym ) więc woda zgodnie z zasadami osmozy przenika ze środowiska do komórek protistów (bardziej stężony roztwór wewnątrzkomórkowy). Muszą pozbywać się nadmiaru wody co umożliwiają im wodniczki tętniące bo mogłyby np. pęknąć.

Zadanie 4.
a) Promieniowanie UV spowalnia metabolizm bakterii bo uszkadza strukturę białek komórek bakterii a białka są głównym składnikiem (budują) enzymy które są niezbędne do przebiegu prawidłowego metabolizmu

b) Promieniowanie UV spowalnia rozmnażanie bakterii bo uszkadza DNA a DNA przed podziałem bezpośrednim bakterii powinno ulec replikacji a w nowo powstających komórkach bakterii uszkodzony lub brak DNA powoduje ich śmierć. Doprowadza to do hamowania namnażania bakterii.

5. np. zrogowaciały naskórek (nabłonek wielowarstwowy płaski) Warstwa rogowa naskórka odpada a z nią drobnoustroje więc nie mogą wniknąć do wnętrza organizmu.

Zadanie 6 (dyskusyjne)
Na pewno dobrze jest A co wynika z rysunku
Drugą odpowiedzią dobrą prawdopodobnie jest E chociaż w żadnym źródle nie spotkałem się że koenzym wpływa na specyficzność (zawsze wspomina się o apoenzymie)
b) Ligaza

Zadanie 7
1.
Doprowadzi do denaturacji (termicznej) białek (utrata III-rzędowej struktury białek) budujących enzymy więc reakcja nie będzie mogła zachodzić.

2 .
Spadnie energia kinetyczna cząsteczek enzymu więc reakcja ulegnie spowolnieniu (czy też przestanie przebiegać - obie powinny być poprawne).

Zadanie 8
Wpływ enzymu katalazy w wątrobie na rozkład (neutralizację) szkodliwego H2O2

Inne: Czy wątroba ma zdolność do rozkładu toksycznego H2O2?

b) Dzięki katalazie w peroksysomach komórek wątroby szkodliwy (toksyczny) nadtlenek wodoru (h2o2) ulega rozkładzie na nieszkodliwy tlen ( o czym świadczą pęcherzyki gazu - zresztą bezbarwnego i bezwonnego) i wodę.


Zadanie 9
1. Zdolność do ruchu pełzakowatego (aneuploidalnego)
2. Zdolność do pochłaniania i wewnątrzkomórkowego trawienia drobnoustrojów ( fagocytozy)

Nieswoista , wrodzona (fagocytoza w każdym źródle tak znajdziecie)

Zadanie 10
B ( trójwarstwość ścian )
D (obecność śródbłonka)

Zadanie 11
Pęcherzyk żółciowy. Magazynuje i przekazuje (wydziela) do dwunastnicy żółć która emulguje tłuszcze (rozdrabnia) (umożliwia to rozkład tłuszczów przez lipazę)

Zadanie 12
Dzięki warstwie mięśni w przełyku możliwe stają się ruchy robaczkowe dzięki czemu masa pokarmowa przekazywana jest do żołądka. Może nawet pokonać siłę grawitacji u człowieka stojącego na głowie więc może jeść bo jedzenie trafi do żóładka.

Zadanie 13
Plamka żółta ( dołek środkowy) zawiera najwięcej czopków odpowiadających za barwne i ostre widzenie więc jest obszarem najprecyzyjniejszego widzenia. Mało jest w nim pręcików.

b) plamka ślepa. Miejsce na siatkówce zlokalizowana w okolicy nerwu wzrokowego dlatego brak tam czopków i pręcików. Jej funkcją nie jest odbieranie bodźców świetlnych.

c) W siatkówce oka najwięcej jest pręcików. Są bardziej wrażliwe na światło od czopków dlatego umożliwiają widzenie po zmroku (gdy ilość światłą jest mała) Odpowiadają się widzenie mniej ostre i czarno-białe

Zadanie 14
C

Zadanie 15

Lek te zmniejsza ilość neurotransmiterów w szczelnie synaptycznej dlatego może dojść do sytuacji gdy impuls z jednego neuronu do drugiego neuronu przez synapsę nie zostanie przekazany i np. nie trafi do ośrodka nerwowego. Człowiek nie będzie mógł w porę zareagować ,np . na zwierzynę na drodze i dojdzie do wypadku.

Zadanie 16.

Glukagon i insulina.
Insulina obniża poziom glukozy we krwi ( zachodzi glikogeneza) a glukagon podwyższa ( zachodzi rozkład glikogenu do glukozy)

Zadanie 17

płciowo, zewnętrzne, diploidalne (2n) (poprawne, nie wykreślamy)

Zadanie 18
a) 1, 3
b) 6 (zdecydowanie nie linia naboczna zresztą w poleceniu oznaczenia cyfrowe cechy ( 1 cechy)


Zdanie 19
Ptaki B i C. Grzebień na mostku jest miejscem przyczepu mięśni poruszającymi skrzydłami (ok powinno być że u pingwina używamy zamiennie określeń skrzydła<>płetwy) U pingwina umożliwia "podwodny lot" a u myszołowa lot w powietrzu)

Zadanie 20
Australia
b) jajorodne ( może być uznawana odpowiedź obecność steku bo niektóre nieoficjalne źródła podają że torbacze też mają stek ale kto wie...) Podręcznik konkretnie o tym nie mówi. Faktem jest że stekowce mają kloakę.

Zadanie 21

zupełne (jest poczwarka)

zapłodnione jajo - larwa - larwa (1 linienie) - larwa (2) - poczwarka - imago

Zadanie 22
B i E zdecydowanie (D niepoprawne NADPH jest czynnikiem redukującym - donor wodoru!)

Zadanie 23

Transpiracja umożliwia transport wody z dolnej części rośliny do górnej.

b) Zapobiega parowaniu wody ze słoju ( co umożliwia sformułowanie prawidłowym wniosków)

Zadanie 24
Iglaste nagonasienna przewodzą wodę w cewkach w których woda jest przewodzona w jamkach nie w linii prostej zdecydowanie wolniej niż u dwuliściennych. Dwuliścienne (okrytonasienna) przewodzą wodę w naczyniach gdzie zanikły ściany poprzeczne więc woda jest przewodzona w linii prostej i bardzo szybko.

Zadanie 25
Oś X - ilość potasu (w formie K2O2 w kg / ha)
Oś Y plony buraków cukrowych w t-ha przy dawkach azotu


Za prawidłowe zaznaczenia kolejny 1 punkt)

Zadanie 26

Niedobór azotu prowadzi do zbyt małej ilości chlorofilu który jest niezbędny do zajścia fotosyntezy (jej fazy jasnej). Tempo fotosyntezy spada więc spadnie ilość jej produktów którymi są związki organiczne, np sacharoza. Spadnie ilość sacharozy w korzeniach buraków cukrowych.

Zadanie 27

Termos napełnić suchymi (niekiełkującymi) ziarnami pszenicy i szczelnie zamknąć korkiem. W korku umieścić termometr umożliwiający odczyt temperatury. Użyć tą samą ilość nasion.

Zadanie 28

P ( każdy)
P (kolinearność z cech kodu genetycznego wskazuje na to)
F ( w cytozolu na rybosomach)

b) AUG (komplementarny do UAC a pamiętajmy że zamiast tyminy występuje w RNA uracyl)

c) W jądrze powstają np. mRNA, tRNA które są niezbędne do zajścia translacji. Dzięki porom w otoczce jądrowej mogą przeniknąć do cytozolu (cytoplazmy) gdzie są wykorzystywane np. na bazie mRNA może powstać białko czy tRNA transportuje aminokwasy do translacji.

Zadanie 29
Nie wpływa.

Intron zawiera sekwencje niekodujące (nie mają wpływu na biosyntezę białek). Mutacja ta nie wpływa też na wycinanie więc nie wpłynie na sekwencje kodujące - eksony które decydują o budowie białka w czasie translacji.

Zadanie 30
AaBB, AaBb

Genotypy rodziców D.

Krzyżówka
F1 : aaBb AABB

Gamety aB ab
AB AaBB AaBb


Zadanie 31
Nie jest sprzężony z płciową. Uzasadnienie: Zdrowy mężczyzna z pary C może mieć chorą córkę co nie byłoby możliwe gdyby byłaby sprzężona z płciową.

Inne: Gdyby allel był sprzężony z płcią, to w przypadku pary A (chora kobieta) chorzy byliby synowie a nie są.

UWAGA: prawdopodobnie będzie uznawana odpowiedź że nie obserwujemy nosicielstwa tj. chorują zarówno kobiety i mężczyźni ( kobiety nawet częściej).

Zadanie 32

źółte : czarne 2:1 (jeden latalny umiera)

na cechę: przeżywalność zarodka.
Wyłącznie w homozygocie ByBy cecha (geny mogą ujawnić się/ulec ekspresji) może się ujawnić (dochodzi do śmierci zarodka) a kiedy heterozygotę ByB to przeżywa.

Zadanie 33
Tendencja wzrostowa
Rośliny GMO wykazują korzystne cechy np. odporność na herbicydy dzięki czemu rolnik może używać herbicydów do zwalczania chwastów ograniczających plony bez ryzyka że herbicydy zniszczą uprawę. W konsekwencji rolnik będzie czerpał zyski i będzie decydował się zasadzić rośliny uprawne GMO.

Inna dobra odpowiedź -
Rośliny GMO wykazują korzystne cechy są odporne np. na szkodniki dzięki czemu rolnik nie musi stosować środków chemicznych - oprysków więc oszczędza pieniądze i jest do bardziej opłacalne. Decyduje się więc na uprawę roślin GMO.

Zadanie 34

a) Kojarzenie krewniacze ( chów wsobny) doprowadza do homozygotyczności co może doprowadzić do ekspresji korzystnych (pozytywnych) genów recesywnych i dzięki temu hodowcy osiągną z tego profity np. że krowa da więcej mleka

b) Krzyżowanie osobników blisko spokrewnionych może doprowadzić do wzrostu homozygotyczności a to spowoduje że mogą ujawnić się choroby genetyczne recesywne czy np. wpłynie to na obniżenie płodności.

Zadanie 35.
W doświadczeniu A obserwujemy że populacja gatunku 2 który poluje na gatunek 1 początkowo zwiększa swoją liczebność bo poluje na gatunek 1 który nie może znaleźć schronienia więc jest łatwą ofiarą. Spada więc liczebność populacji gatunku 1 a kiedy spadnie bardziej to drapieżca ma mniej pożywienia więc także spada jej liczebność.

Zadanie 36
Konsument I rzędu (roślinożerca)
Konsument II rzędu lub drapieżca lub mięsożerca.
Mięsożerca i roślinożerca jak najbardziej są poziomami troficznymi (potwierdzone w arkuszu 2007 zadanie 25 .
http://www.sqlmedia.pl/mat_biologia/pr%C3%B3bna%20matura%202007%20-%20Biologia%20rozszerzona-odpowiedzi.pdf


Zadanie 37

Konkurencja międzygatunkowa zmniejsza niszę ekologiczną zajmowaną przez pałkę wąskolistną bo pałka szerokolistna jest silniejszym konkurentem tj. wypiera pałkę wąskolistną z wody płytkiej gdy rosną razem choć pałka wąskolistna może rosnąć w wodzie płytkiej. Można dodać: gdzie warunki do wzrostu mogą być lepsze np. większa ilość światła potrzebną do fotosyntezy (jej fazy jasnej)


Zadanie 38

Nie można. Znaleziono skamieniałości tetrapodów żyjące około 10 lat wcześniej od znalezionych szczątków elpistostegidów więc przodkami tetrapodów nie mogą być elpistostegidy.

Na potwierdzenie że onet czy inne serwisy się mylą taki artykulik:
http://www.rfi.fr/actupl/articles/121/article_9571.asp
Jak mówi współautor artykułu, Marek Narkiewicz z Polskiego Instytutu Geologicznego, dzięki najnowszemu odkryciu nie tylko przesunięto wiek pojawienia się najstarszych znanych czworonogów. Wyeliminowaliśmy również elpistostegidy jako przodków czworonogów. Okazuje się, że elpistostegidy żyły już po ich pojawieniu się - podkreśla.
Proszę u uwagi i komenatrze.